In memoriam Hans Ras – door Ger van Wengen
|
Hieronder de woorden uitgesproken door
Ger van Wengen op 27 oktober 2003. Lieve Wied, beste Paul en Saskia en jullie gezinnen. Dames en heren. Het is heel lang geleden dat ik Hans voor het eerst ontmoette. Dat was
in 1946 toen we beiden in de collegebanken terecht kwamen als aankomend
studenten Indologie. Die studie heeft, zoals al eerder gememoreerd is, niet
al te lang geduurd. In 1948 werd duidelijk dat het geen enkele zin had om nog
bestuursambtenaren naar Indonesië te sturen en Hans is toen ook met zijn
studie gestopt. Ik ben toen nog door gegaan, ik heb culturele antropologie
gestudeerd, en toen ben ik Hans een hele tijd uit het oog verloren vanwege
het feit dat hij naar Indonesië was gegaan. Maar toen hij weer terug was en zich vooral met de Javanistiek ging
bemoeien, kwamen we elkaar weer regelmatig tegen. En de ontmoetingen die ik
met Hans in die tijd had waren daarom zo prettig omdat we beiden een heel
duidelijk gemeenschappelijk raakvlak hadden: de liefde voor de Javaanse
cultuur en voor de Javaanse mensen. Ik, doordat ik al van vroeg af gamelan
gespeeld had. Ik was heel toevallig in een gamelangroepje terecht gekomen. Ik
heb heel lang gespeeld, later ook nog in het museum voor Volkenkunde waar ik ging
werken. En Hans had natuurlijk de liefde voor Indonesië ook door zijn
verblijf daar, en door de ontmoeting met Wied werd dat nog extra
aangewakkerd. We hadden daarna op gezette tijden contacten met elkaar en die
contacten waren altijd heel erg plezierig. In onze wetenschappelijke carrière
hield Hans zich vooral bezig met de wetenschap ik - in het museum voor
Volkenkunde - vooral met het populariseren van die wetenschap. Maar daarbij
kon ik af en toe weer terugvallen op Hans. Ik weet nog dat ik ontzettend blij
was toen ik van hem een exemplaar kreeg van het boek dat zonet al door Ben
genoemd is, De schending van Soebadra. En zo is het eigenlijk door gegaan, we
hebben regelmatig contact met elkaar gehouden. Ik heb geprofiteerd van
allerlei gegevens die Hans mij kon verstrekken, en Hans had misschien weer
wat aan mij doordat we samen er over konden praten. Behalve in de collegezalen, waar Hans contact had met zijn studenten,
waren er contacten buiten de collegezalen. Er werd net al even aan
gerefereerd: Hans was zeer geïnteresseerd in mensen die belangstelling hadden
voor de Indonesische en met name voor de Javaanse cultuur. Ik denk
bijvoorbeeld aan de contacten die we hadden met Rien Baartmans, de zeer
talentvolle poppenspeler uit Haarlem die helaas veel te vroeg overleden is.
Een talentvolle poppenspeler die niet alleen Nederlands poppenspel opvoerde
maar ook prachtig de Javaanse wayang kon vertonen en heel beroemd was, vooral
bij kinderen, door zijn opvoeringen van de Wayang Kancil verhalen, de
verhalen over het dwerghertje. Hans heeft aan alle kanten met mensen gepraat over zijn liefde voor de
cultuur van Java en de mensen van Java, en hij heeft die liefde overgebracht,
niet alleen op wetenschappelijk gebied maar ook op ander gebied, op zijn
studenten. En ik vind het fantastisch dat hier vandaag gamelan gespeeld wordt
door een groepje van de allerbeste gamelanspelers van Nederland, waaronder
ook een paar leerlingen van Hans die hier achter de gamelaninstrumenten
zitten: Elsje en Ben. Ongelooflijk fijn dat ze vandaag voor u hebben kunnen
spelen en op die manier een afscheid voor Hans hebben gecreëerd dat ik
buitengewoon waardevol vind. Ik wou nog even graag heel kort iets tegen Wied zeggen. Wied, ik heb jou de laatste tijd meegemaakt. We zijn samen naar het
LUMC geweest en een aantal keren naar Mariënhaven. Ik vind dat je je
fantastisch gehouden hebt. Je hebt het ongelooflijk goed opgepakt. Je was
buitengewoon lief voor Hans. Ik merkte dat iedere keer als we in Mariënhaven
waren en ik heb daar grote bewondering voor. En als ik wat zou mogen zeggen tegen Hans: beste Hans, je hebt het heel
goed gedaan in je leven. Je hebt mensen een heleboel meegegeven. Stel nu dat
je - je hebt het aardse leven achter je gelaten - stel dat je vanaf de plaats
waar je nu bent in deze zaal kon kijken. Dan zou je zien dat hier heel veel
mensen zitten die - vooral de directe familie natuurlijk - buitengewoon veel
van je gehouden hebben en nog steeds van je houden, en verder veel mensen in
de zaal die jou buitengewoon gewaardeerd hebben. Het feit dat hier de gamelan geklonken heeft, is echt het toppunt van deze bijeenkomst die daardoor een heel uniek karakter heeft gekregen. We hebben afscheid genomen op een manier die jij ontzettend op prijs zou stellen, dat de gamelanklanken jouw laatste tocht begeleiden. Hans, rust zacht. |
Last modified on 23.12.2003